تکتم جاوید - پنجاه ودوساله است و شوهرش چند سال پیش، بعد از یک تصادف از کار افتاده و حالا خودش نان آور خانه شده است. دو سه سال است همراه دخترش در خانه لباس و اسباب بازی بافتنی می‌بافد و اگر نمایشگاهی باشد کارهایش را می‌برد برای فروش. می‌گوید: جایی برای عرضه محصولاتمان نداریم و امیدمان به همین نمایشگاه هاست، البته به شرطی که اجاره زیادی نداشته باشد! این‌ها را در تماس تلفنی با روزنامه بیان می‌کند و از ما می‌خواهد مشکل افرادی را که به مشاغل خانگی می‌پردازند پیگیری کنیم. همین می‌شود که در گزارش با اصناف این هفته به سراغ چندنفر از فعالان این عرصه می‌رویم.
به مشاغل خانگی وام نمی‌دهند
پس از حضور در دوره‌های سازمان فنی و حرفه‌ای علاقه مندی هایش را پیدا کرد و حالا در هنر‌های دستی ای، چون معرق، نمددوزی، انواع دوخت و... دستی بر آتش دارد.
نفیسه عیدی از همان ابتدای صحبت، می‌رود سراغ گله هایش و می‌گوید: به نظرم بیشترین تقصیر را همان سازمان فنی و حرفه ایی دارد که پس از آموزش، افراد را رها می‌کند، درحالی که می‌تواند آن‌ها را سازمان دهی یا حمایت کند. این نبود حمایت باعث شده است بانک‌ها مشاغل خانگی را شغل حساب نکنند و وام ندهند و به این ترتیب کارآفرینی پا نمی‌گیرد. وقتی برای گرفتن وام به بانک مراجعه کردم گفتند: باید درآمد ثابتی داشته باشید که گفتم:دارم، اما بعد خواستند معرفی نامه برایشان ببرم که برای کدام ارگان و سازمان کار می‌کنم. سؤالم این است که کدام یک از زنانی که کار خانگی می‌کنند به ارگان یا سازمانی وابسته هستند که بتواند درآمد ماهانه آن‌ها را تضمین کند؟
عیدی این را هم اضافه می‌کند که تا به حال نتوانسته است وام بگیرد و به همین سبب هم راهی برای توسعه کارش ندارد و می‌افزاید: در یک خانه کوچک هفتادوپنج متری نمی‌توان ابزار کار زیادی جمع کرد یا حتی در حجم انبوه کالا تولید کرد. قصد داشتم کارگاهی اجاره کنم تا میزان تولیدم را بالا ببرم، اما تاکنون موفق نشده ام. هدف دیگرم تأسیس یک آموزشگاه هنر‌های دستی است که گفتند تا زمانی که فنی و حرفه‌ای با هزینه‌های اندک این کلاس‌ها را برگزار می‌کند، برای من سودی نخواهد داشت. به این ترتیب راهی جز انجام همان کار‌های اندک خانگی و سود ناچیز برای من باقی نمانده است.
از هیچ بانکی نتوانستم وام بگیرم
زهرا اردیبهشت، حدود ۸ سالی است که در خانه سرویس آشپزخانه، اتاق خواب و جهیزیه می‌دوزد و خرج خود و ۳ فرزندش را تأمین می‌کند. این بانوی سرپرست خانوار که بیماری نقص ایمنی دارد و ماهیانه باید حدود یکمیلیون و ۲۰۰ هزار تومان هزینه دارو بدهد می‌گوید: تابستان در شب بازار ۱۷ شهریور غرفه گرفته بودم، ولی زمستان‌ها پسرم به جای من غرفه داری می‌کند. با سنتی کار کردن نمی‌توان در زندگی سرمایه‌ای جمع کرد.
اوادامه می‌دهد: دوست داشتم یک کارگاه بزنم تا هم خودم درآمد بیشتری داشته باشم و هم بتوانم چندخانم دیگر را مشغول به کار کنم. در محلهای که ما زندگی می‌کنیم زنان زیادی نیاز به کار دارند، بعضی‌ها هم خودشان هنرمندند، اما سرمایه شروع کار یا ابزار اولیه‌ای مانند چرخ خیاطی ندارند. می‌توانستم با ۴ تا ۵ چرخ خیاطی و اجاره یک مکان کوچک برای چند خانواده درآمدزایی کنم، اما اجاره روزبازار و شب بازار‌ها برای هرغرفه ۲ در ۲ سانتی متری حدود ۱۵ هزار تومان است، اما برای نمایشگاه و گرفتن یک میز باید مبلغ زیادی بپردازیم. به همین دلیل تمایل ما برای شرکت در روزبازار بیشتر است.
گرفتن مجوز از شهرداری دغدغه ماست
سال‌ها در کار صنایع دستی بوده است و در نمایشگاه‌هایی که دیگران برگزار می‌کرده اند شرکت داشته، اما بعد خودش متولی برگزاری نمایشگاه شده است. او که مدیر یک کیلینک مددکاری هم هست می‌گوید: از زمانی که کلینیک مددکاری خودم را راه اندازی کردم و ۵۰۰ نفر مددجوی بهزیستی را تحت پوشش گرفتم به آن‌ها آموزش می‌دهم و سعی می‌کنم با کمک بهزیستی برای تولیدات‌شان نمایشگاه‌هایی رایگان برگزار کنم که مددجو توان شرکت در آن را داشته باشد. لیلا خسروی ادامه می‌دهد: همچنین با کمک میراث فرهنگی، بانی راه اندازی نمایشگاه‌های دانشگاه فردوسی و دانشگاه آزاد بودم. آن زمان محل را رایگان در اختیار ما می‌گذاشتند که با استقبال دانشجویان روبه رو می‌شد، اما بعد پولی شد و دانشگاه به ما فضای رایگان نداد. موقعیت خوبی بود که به وسیله عده‌ای از هنرمندان از بین رفت.
او حضور در چنین نمایشگاه‌هایی را برای زنان هنرمندی که سرپرست خانواده اند و توانایی برپایی کارگاه ندارند مفید می‌داند، اما با اشاره به یکی از بزرگ‌ترین مشکلات در حوزه برپایی نمایشگاه اضافه می‌کند: گرفتن مجوز مسئله مهمی است. هرچند که میراث فرهنگی و بهزیستی با ما در این زمینه بسیار همکاری می‌کنند. در مقابل مجوز گرفتن از شهرداری، به ویژه برای محلهای پرفروش، یکی از دغدغه‌های اصلی ماست. به عنوان مثال حضور در نمایشگاه پارک ملت فروش خوبی دارد، اما گرفتن مجوز آن آسان نیست.
۳۰ درصد بازار‌های شهرداری در اختیار مشاغل خانگی
معاون ساماندهی سازمان ساماندهی مشاغل شهری و فراورده‌های کشاورزی شهرداری مشهد در ابتدای صحبت هایش از کمیسیونی با حضور نمایندگانی از شهرداری، استانداری، فرمانداری، بهداشت و... خبر می‌دهد که در سازمان صنعت، معدن و تجارت استان تشکیل می‌شود تا درخواست‌های برگزاری نمایشگاه مشاغل خانگی در آن تصویب شود.
به گفته محسن نعیمی مقدم مبلغی که برای این مسئله تعیین می‌شود براساس ارزش ملک در هر منطقه شهر است. البته با افرادی که تولیدکننده خانگی هستند و از سوی سازمان‌هایی همچون بهزیستی یا کمیته امداد معرفی می‌شوند همکاری می‌شود و بیشتر مواقع فضا به صورت رایگان در اختیار آنان قرار داده می‌شود.
او با اشاره به اینکه بیشتر افراد در درخواست اعلام می‌کنند که کجا تمایل دارند نمایشگاه بزنند، می‌افزاید: ما تا ۹۰ درصد موارد با خواسته آن‌ها موافقت می‌کنیم، ولی اینکه همه افراد توقع یک مکان ثابت را داشته باشند -مثلا پارک ملت- برای ما مقدور نیست. ما پارک‌های زیادی در منطقه ۹ و ۱۰، مکانی در حاشیه بولوار پیروزی، میدان مادر و پارک کوهسنگی و... داریم که محل خوبی برای برپایی نمایشگاه هستند.
نعیمی مقدم درخصوص بازار‌های دائمی شهرداری می‌گوید: حضور در بازار‌های دائمی شهرداری نیاز به تصویب در کمیسیون مذکور ندارد، بلکه مکانی است که شهرداری در اختیار افراد قرار می‌دهد تا کالای خود را بدون محدودیت زمانی نمایشگاهی به فروش برسانند. برای مثال یکشنبه بازار مجیدیه را داریم که همین حالا حدود ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ نفر در آن در حال امرار معاش هستند. ۳۰ درصد از ظرفیت بازار را خالی نگه داشته ایم که اگر کسی کالای ایرانی تولید می‌کند بتواند در هر زمان وارد بازار شود. اکنون ۲۴ روزبازار، عصربازار و شب بازار در نقاط مختلف شهر داریم که شهروندان می‌توانند برای اجاره هرکدام از آن‌ها با مراجعه به سایت samesh.mashhad.ir مدارک خود را بارگذاری و برای ثبت نام اقدام کنند. همچنین مبلغی که برای اجاره این غرفه‌ها گرفته می‌شود در حد تأمین هزینه‌های نگهداری خود بازار، تأمین امنیت مکان و موارد این چنینی می‌شود.
نعیمی مقدم با اشاره به اینکه ما تنها شهری هستیم که در تمام ایران موفق شده ایم دست فروشان را از سطح معابر و خیابان‌های شهر جمع و ساماندهی کنیم، یادآور می‌شود: شهرداری این بازار‌ها را با هدف ساماندهی -و نه به قصد درآمدزایی برای شهرداری- برپا کرده است، ازاین رو ۳۰ درصد از فضای این بازار‌ها را برای مشاغل خانگی خالی نگه داشته ایم تا هرفردی در هر زمان از سال که خواست برای فروش محصولات خود مکانی داشته باشد.
تسهیلات بانکی با گواهی نامه فنی و حرفه ای!
در ادامه پیگیری برای آن دسته از افرادی که گواهی نامه فنی و حرفه‌ای دارند و برای برپایی شغل خود نیازمند ساماندهی و دریافت وام بانکی هستند، با مدیرکل فنی و حرفه‌ای استان تماس می‌گیریم. بر اساس صحبت‌های افشین رحیمی، دغدغه اصلی فنی و حرفه‌ای ایجاد اشتغال است نه تسهیلات بانکی و ... با این حال دارندگان گواهینامه فنی وحرفه‌ای می‌توانند از تسهیلات کارگروه اشتغال استان و همچنین تسهیلات صندوق کارآفرینی امید بهره‌مند شوند. به گفته رحیمی سازمان فنی و حرفه‌ای در راستای ساماندهی اموزش‌دیدگان سازمان فنی‌و‌حرفه‌ایی برخی افراد را شناسایی و در فرایند معرفی به صاحبان مشاغل قرار می‌دهد.
صدور مجوز برای برگزاری نمایشگاه‌های فصلی
کارشناس مسئول صادرات و بازرگانی صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی استان نیز در باره معضل آن دسته از افرادی که قصد دارند محصولات خانگی خود را از طریق سازمان میراث فرهنگی در نمایشگاه‌ها عرضه کنند، اظهار می‌کند: صدور مجوز برپایی نمایشگاه مشاغل خانگی مربوط به اداره کار می‌شود و در حوزه ما نیست. با این حال برای کسانی که مجوز مشاغل خانگی دارند و می‌خواهند در نمایشگاه‌های فصلی یا ماهانه مشاغل خانگی شرکت کنند مجوز حضور در نمایشگاه صادر می‌کنیم و این افراد می‌توانند درخواست خود را به اداره میراث فرهنگی بیاورند.
محسن بیوکی با اشاره به اینکه به طور کلی صدور مجوز نمایشگاه مشاغل خانگی شهر برعهده شهرداری است، تأکید می‌کند: برای افرادی که صنایع دستی تولید می‌کنند نمایشگاه‌های تخصصی صنایع دستی میراث در استان و دیگر نقاط کشور برگزار می‌شود.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
